Z bogatego i niezwykle zróżnicowanego albumu twórczości Wielkiego Polaka, Fryderyka Chopina, na szczególną uwagę zasługują przepiękne „pieśni nocy” czy „bell canto fortepianu”, jak zwykło się nazywać nokturny kompozytora. Te nietaneczne miniatury fortepianowe zalicza się do najpiękniejszych utworów Chopina. Sam gatunek pochodzi z Irlandii, od tamtejszego kompozytora i pianisty Johna Fielda (żyjącego w latach 1782-1837), do którego z resztą Chopin nawiązywał. Polski kompozytor miał także swój wkład w tworzenie się tego gatunku, ponieważ stworzył typ nokturnu, w którym występuje kontrast agogiczny, czyli według następującego porządku: wolno-szybko-wolno.
Nokturny doskonale oddawały charakter epoki romantyzmu, już choćby poprzez swoją nazwę, odwołującą się do romantycznej nocy (od łac. nocturnus czyli nocny). Ich kompozycje miały przypominać obraz nocy, księżyca poprzez zastosowanie odcieni lirycznych i dramatycznych 
ekspresji. Poetyką tych utworów jest marzycielski ton i intymna nastrojowość. Kompozytorów tworzących tego typu utwory można by przywołać kilku, choćby na przykład Clementi, Kalkbrenner, Schumann czy Liszt, jednak to chopinowskie dzieła wzniosły nokturny na szczyty poezji, udowadniając Chopina niekwestionowanym mistrzem nokturnów.
Chopin komponował nokturny na przestrzeni wielu lat. Pierwsze utwory tego gatunku powstały w latach 1830–1831, a ostatnie w roku 1846. Uwzględniając inne datowanie wskazuje się, że nokturny mogły powstać w latach 1927–1848. Zgodnym jednak jest fakt, iż sam autor opublikował 18 utworów, które zostały wydane w opusach: 9, 15, 27, 32, 37, 48, 55 i 62. Istnieją także dwa nieopublikowane nokturny, co do daty których prowadzone są spory. To Nokturn e-moll i krótki Nokturn c-moll. Do grona tych utworów, tradycyjnie, zalicza się także Lento con gran espressione w tonacji cis-moll.
Typ utworu, nokturn, przeszedł dzięki kompozytorowi ewolucję. W samym „trzonie” utworu pozostały jednak pewne niezmienne cechy. Zalicza się do nich śpiewność i ornamentację melodyki w górnym planie utworu. Towarzyszy temu akompaniament lewej ręki, który jest akordowy lub jest na rozłożonych akordach. Wokalny charakter linii melodycznej utworu został stworzony przez śpiewność oraz wyrafinowaną ornamentykę, która nie bez przyczyny kojarzyć się może z włoskimi operami bel canto. Wynika to z faktu, iż Chopin wysoce cenił sobie Belliniego.
Do najsłynniejszych, najbardziej popularnych nokturnów należy zaliczyć między innymi Nokturn c-moll op. 48 nr 1 oraz Nokturn Es-dur 
op. 9 nr 2. Pierwszy z wyżej wymienionych charakteryzuje się tonem balladowym o dramatycznej części repryzowej. Drugi uznawany jest za symbol ornamentowej śpiewności á la Chopin.
Dodaj komentarz